Historia: linia tramwajowe 12

1 stycznia 2009 r. zlikwidowana została kolejna linia tramwajowa: linia 12 z Chorzowa przez Chorzów Stary, Węzłowiec, Bytków i Alfred do Siemianowic Śląskich. Poniżej przedstawiamy historię tej linii oraz garść fotografii z ostatniego okresu funkcjonowania.

IN MEMORIAM:   LINIA 12


12

Linia tramwajowa połączyła Królewską Hutę (dziś Chorzów Miasto) z miejscowością Huta Laura (dziś Siemianowice Śląskie) w 1897 roku. Na odcinku od kolonii Alfred do Huty Laura wykorzystano istniejącą już od 30.12.1896 trasę linii z Katowic. Linia była wąskotorowa (o szerokości toru 785 mm) i obsługiwana była trakcją parową. Niedługo później przeprowadzono elektryfikację sieci tramwajowej i od 12.07.1900 na linii Królewska Huta - Huta Laura kursowały już tramwaje elektryczne. Trasa wiodła od przystanku początkowego zlokalizowanego przy hali targowej w Królewskiej Hucie, dzisiejszymi ulicami Metalowców i Siemianowicką przez Chorzów (dziś Chorzów Stary), Węzłowiec i Alfred, a kończyła się przy hucie (dziś Huta Jedność w Siemianowicach Śląskich). Od czasu gdy w 1912 roku zbudowano pierwszą linię normalnotorową (o szerokości toru 1435 mm) pozostałe linie przebudowywano na taką szerokość. Linia Chorzów - Siemianowice Śląskie (w latach 20-tych i 30-tych XX wieku wprowadzono zmiany administracyjne skutujące zmianami nazw miejscowości) została przekuta na normalny rozstaw jako ostatnia. Odcinek Alfred - Siemianowice otwarto po przebudowie 30.11.1946 budując przy okazji pętlę torową w Siemianowicach Śląskich. Od 3.11.1951 normalnotorowe tramwaje ruszyły na odcinek Chorzów Stary - Alfred. Odcinek poprowadzony przez środek Huty Królewskiej (późniejsza Huta Kościuszko) w Chorzowie, z uwagi na rozbudowę zakładu, uległ likwidacji od 31.01.1952, w zamian wybudowaną nową trasę poprowadzoną od Chorzowa Starego dzisiejszą ulicą Kościuszki aż do centrum miasta - nową trasę otwarto 13.11.1955. Kolejne modernizacje na trasie związane były z przebudowami węzłów i końcówek - 03.1960, z uwagi na rozbudowę Huty Jedność, przeniesiono pętlę końcową w Siemianowicach Śląskich w nowe miejsce. 20.07.1960 uruchomiono pętlę na placu Hutników w Chorzowie, a w 1962 zmodernizowano węzeł na placu Alfreda.

Trasą z Siemianowic do Chorzowa kursowały linie tramwajowe w następujących relacjach:
* [bez numeru]: Królewska Huta Hala Targowa - Chorzów - Huta Laura (1897-12.09.1900) [tramwaj parowy]
* [bez numeru]: Królewska Huta Hala Targowa - Chorzów - Huta Laura (1900-1931) [tramwaj elektryczny]
* 5: Chorzów Hala Targowa - Chorzów Stary - Siemianowice Śląskie (1931-1939/40)
* 12: Chorzów Hala Targowa - Chorzów Stary - Siemianowice Śląskie (1939/40-1946)
* 12: Chorzów Hala Targowa - Chorzów Stary - Alfred (30.11.1946-31.01.1952)
* 12: Chorzów Stary - Sieminowice Śląskie (1952-1955) [tramwaj normalnotorowy]
* 12: Chorzów Bogdaina - Chorzów Stary - Siemianowice Śląskie (13.11.1955-03.03.1960)
* 12: Chorzów Bogdaina - Chorzów Stary - Siemianowice Mijanka (04.03.1960-19.07.1960)
* 12: Chorzów Plac Hutników - Chorzów Stary - Siemianowice Mijanka (20.07.1960-12.1960)
* 12: Chorzów Plac Hutników - Chorzów Stary - Siemianowice Plac Skargi (12.1960-31.12.2008)

Sam numer linii 12 jest nieco starszy - w latach 1931-1940/44 (do czasu ujednolicenia numeracji po obu stronach przedwojennej granicy) linia o takim oznaczeniu kursowała na trasie Chorzów Rynek - Chorzów Batory - Świętochłowice - Piaśniki (późniejsza linia 14)

Na trasie linii 12 uruchamiano także linie uzupełniające - w latach 1955/57-31.01.1975 kursowała linia 12bis (do 1959 oznaczona jako 112) na trasie Chorzów Plac Hutników - Chorzów Stary (do 1960 roku rozpoczynała trasę od przystanku Chorzów Bogdaina).


Na trasie linii 12 okazyjnie pojawiały się również pociągi specjalne. Okazją były m.in. różne imprezy organizowane przez chorzowski Klub Miłośników Transportu Miejskiego:

  • 09.01.2000: VIII Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy (N 954),
  • 29/30.01.2000: Zimowa nocna podróż bez spalin (102N 8),
  • 16.07.2005: 85 rocznica uchwalenia Statutu Organicznego Woj. Śląskiego (N 1100),
  • 31.12.2005/01.01.2006: Sylwester z eNką (N 1100),
  • 07/08.07.2007: X Nocna Podróż Bez Spalin (N 954),
  • 10.05.2008: Po GOP-ie wagonami 102Na do upadłego (102Na 165 i 205).