Część II. Przepisy szczegółowe dla motorniczych.
XII. PRZEJAZD PRZEZ ZWROTNICE, MIJANKI, ŁUKI, ROZJAZDY.
1. ZWROTNICE.
1.1. Obowiązek przekładania zwrotnicy należy do motorniczego.
1.2. Szczególne warunki lokalne bądź inne, mogą spowodować konieczność nałożenia obowiązku przekładania zwrotnic na inną osobę jednakże motorniczy zawsze odpowiada za wjazd na przełożoną zwrotnicę bez względu na to, kto i czy właściwie ją przełożył.
1.3. Ostrze iglicy zwrotnicy winno dobrze dolegać do szyny, tj. po przełożeniu winno być schowane w zamku zwrotnicy. Motorniczy w każdym przypadku ma obowiązek dokładnego sprawdzenia położenia iglicy zwrotnicy.
1.4. W przypadku niedolegania iglicy zwrotnicy, motorniczy ma obowiązek ustalenia przyczyny i jeżeli wynika to z zanieczyszczenia, np: piaskiem, lodem, śniegiem, itp. ma obowiązek dokładnego usunięcia zanieczyszczeń i ponownego przełożenia iglic zwrotnicy na właściwy kierunek.
1.5. Jeżeli niedoleganie iglic wynika z innych przyczyn niż w/w usterkę należy natychmiast zgłosić Służbie Kontroli Ruchu.
1.6. W przypadku wykrzywienia lub odłamania chociażby części iglicy w zwrotnicy najazdowej zabrania się kontynuowania jazdy do czasu jej naprawienia.
1.7. Obecnie występują zwrotnice:
- przekładane ręcznie, przy pomocy drążka (nastawiacza) do zwrotnic.
- automatyczne o napędzie elektrycznym, przekładane poprzez najazd pantografu
na kontakt zwrotnicy lub sygnałem radiowym.
1.8. Zwrotnice automatyczne oznakowane są następującymi znakami:
- kontakt zwrotnicy "Z",
- kontakt blokady "B".
1.9. Uruchamianie zwrotnic automatycznych o napędzie elektrycznym dokonuje
się w sposób następujący:
- podczas jazdy w lewo - pod kontaktem motorniczy prowadzi wagon z pobieraniem
energii elektrycznej z sieci (pod prądem),
- podczas jazdy w prawo - pod kontaktem motorniczy prowadzi wagon bez prądu.
1.10. Jeżeli łuk toru prowadzi w lewym kierunku, to jazdę na wprost należy przyjąć za kierunek prawy i odwrotnie, jeżeli łuk prowadzi w kierunku prawym, to jazdę na wprost trzeba przyjąć za kierunek lewy.
1.11. Chcąc przejechać zwrotnicę automatyczną - należy przed kontaktem sterującym znajdującym się na sieci zmniejszyć prędkość do 15 km/h.
1.12. Kategorycznie zabrania się wjazdu pod sanki sterujące napędu zwrotnicy do czasu, gdy pociąg poprzedzający nie przejedzie odbierakami prądu poza sanki blokady zwrotnicy.
1.13. Podczas przejazdu całym pociągiem przez zwrotnice, skrzyżowania torów, rozjazdy i ostre łuku prędkość pociągu nie powinna przekraczać 10 km/h.
1.14. W przypadku mechanicznego uszkodzenia zwrotnicy lub niesprawności układu blokady zwrotnicy polegającej na przekładaniu zwrotnicy odbierakiem wagonów doczepnych bądź przy spychaniu uszkodzonego pociągu innym pociągiem motorniczy ma obowiązek klinowania zwrotnicy. W przypadku konieczności klinowania uszkodzonej zwrotnicy motorniczy ma obowiązek powiadomić o zaistniałej sytuacji Służbę Kontroli Ruchu lub dyspozytora ruchu.
1.15. Przy przejeżdżaniu przez zwrotnice nieeksploatowane w normalnym ruchu, każdy motorniczy obowiązany jest po przejechaniu zwrotnicy do przywrócenia i nastawienia jej na kierunek pierwotny.
1.16. Przed jazdą do tyłu po zwrotnicach należy obowiązkowo wyjść z wagonu, sprawdzić stan i przyleganie iglic zwrotnicy nastawionej w żądanym kierunku i przejechać przez zwrotnicę całym pociągiem.
1.17. Manewr cofania wykonać obowiązkowo z pilotem (za wyjątkiem sterowania z pulpitu manewrowego).
1.18. Zabrania się motorniczemu wjazdu na iglice zwrotnicy w momencie, gdy inny pociąg jedzie równolegle z przeciwnego kierunku. Wzajemne mijanie się pociągów na zwrotnicach jest zabronione, gdyż przypadkowe przełożenie się zwrotnicy lub niezauważone przełożenie zwrotnicy w niepożądanym kierunku mogłoby spowodować poważną katastrofę tramwajową. Pociąg jadący po torze bez zwrotnicy ma pierwszeństwo przed pociągiem jadącym po torze z zabudowaną zwrotnicą.
1.19. Instrukcję obsługi rozjazdu (zwrotnicy) na linii Katowice-Bytom
zawiera załącznik nr 1.
2. MIJANKI.
2.1. Na mijankach instaluje się zwrotnice jednostronne - sprężyste kierujące pociągi zgodnie z ustaloną organizacją ruchu przez mijanki, najczęściej na prawy tor w kierunku jazdy.
2.2. Podczas przejazdu przez mijanki na liniach jednotorowych należy
ściśle stosować się do:
a) zaznaczonych w rozkładzie planowych mijanek i znaków mijanego pociągu,
b) stanu sygnalizacji międzymijankowej określonego typu (ręczna, ślizgowa, przekaźnikowa),
c) poleceń Służby Kontroli Ruchu (również uzyskanych drogą radiową).
2.3. Motorniczy może kontynuować jazdę po odcinku jednotorowym w przypadku pełnej zgodności pkt.2.2.a i 2.2.b. W przypadku braku tej zgodności obowiązuje bezwzględny zakaz wjeżdżania na odcinek jednotorowy. W takim przypadku motorniczy ma obowiązek porozumieć się drogą radiową z dyspozytorem ruchu i uzyskać zgodę na dalszą jazdę. W przypadku braku łączności motorniczy ma obowiązek odczekania czasu potrzebnego na pokonanie odcinka jednotorowego przez pociąg z przeciwnego kierunku po czym z prędkością około 5 km/h może kontynuować jazdę.
Szczegółowe opisy działania sygnalizacji międzymijankowych oraz sposoby zachowania się motorniczych zawiera załącznik nr 5.
2.4. W przypadku spotkania się pociągów na torze pojedynczym wycofuje się pociąg znajdujący się bliżej mijanki - wyjątek niekorzystne warunki terenowe. Cofając przed dojazdem do zwrotnicy mijanki należy pociąg zatrzymać, wyjść z wagonu, sprawdzić położenie iglic zwrotnicy, a następnie kontynuować jazdę do tyłu przez obydwie zwrotnice aż do całkowitego wyprowadzenia pociągu na tor pojedynczy przed mijanką, a następnie pojechać zgodnie ze swoim kierunkiem jazdy.
3. ŁUKI.
3.1. W czasie jazdy po łuku, a szczególnie po łukowych torach rozjazdu należy pociąg prowadzić płynnie - bez szarpnięć.
3.2. Zwiększenie prędkości jazdy jest dozwolone dopiero po opuszczeniu przez cały skład toru będącego na łuku.
3.3. Prędkość jazdy na łukach powinna być taka, aby motorniczy mógł zatrzymać tramwaj w połowie pola widzenia.