Część II. Przepisy szczegółowe dla motorniczych.
II. UKŁAD HAMULCOWY.
1. Pojazd tramwajowy wyposażony jest w następujące rodzaje układów hamulcowych:
- hamulec elektrodynamiczny (roboczy), w którym siła hamująca wytwarzana jest przez silniki trakcyjne pracujące w układzie prądnicowym; jest on uruchamiany w wagonach typu 102N nastawnikiem, a w wagonach typu 105N i pochodnych pedałem hamowania,
- hamulce szynowe (awaryjne) uruchamiane są w wagonach typu 102N przez zwolnienie
pedału czuwaka, a w wagonach typu 105N i pochodnych również przez zwolnienie
czuwaka albo przez wciśnięcie pedału hamowania do drugiego stopnia;
uruchamianie hamulców szynowych sygnalizowane jest dzwonkiem,
- hamulce szczękowe (postojowe mechaniczne) działające na bębny hamulcowe mocowane na osiach silników trakcyjnych są hamulcami postojowymi służącymi do umiejscowienia pojazdu mogącymi również współuczestniczyć w hamowaniu pojazdu razem z innymi rodzajami hamulców.
2. W zależności od użycia poszczególnych rodzajów hamulców rozróżnia się następujące rodzaje hamowania pojazdem:
a) Hamowanie robocze polegające na wykorzystaniu hamulca elektrodynamicznego
do zmniejszania prędkości pojazdu oraz wykorzystania w końcowej fazie hamowania
hamulców szczękowych aż do zatrzymania pojazdu.
Hamowanie to realizowane jest:
- w wagonach typu 102N przy użyciu korby nastawnika przestawiając ją na pozycję
hamowania stopniowo od pozycji 1 do pozycji 2; na pozycji 22 włączane są hamulce
szczękowe,
- w wagonach typu 105N i pochodnych przy użyciu pedału hamowania w zakresie
wciśnięcia tego pedału do ogranicznika; hamulce szczękowe włączają się samoczynnie
w końcowej fazie hamowania.
b) Hamowanie nagłe polegające na wykorzystaniu wszystkich rodzajów hamulców
realizowane jest:
- w 102N: przez zwolnienie pedału czuwaka (działają hamulce szynowe i szczękowe)
i przestawienie korby nastawnika na poszczególne pozycje hamowania (działa hamulec
elektrodynamiczny),
- w 105N i pochodnych: przez zwolnienie pedału czuwaka (hamulce szynowe, szczękowe
i słaby elektrodynamiczny) oraz wciśnięciu pedału hamowania (hamowanie elektrodynamiczne
zależy od głębokości naciśnięcia tego pedału); w wagonach tego typu można również
realizować hamowanie nagłe wyłącznie przy użyciu pedału hamowania wciskając
go do drugiego stopnia, działają wtedy maksymalnie hamulce elektrodynamiczne
i hamulce szynowe, hamulce szczękowe uruchamiają się przy końcu hamowania.
c) Hamowanie awaryjne polegające na zwolnieniu pedału czuwaka. Hamowanie to powinno być używane przy zaniku hamowania elektrodynamicznego lub nieskuteczności tego hamowania.
3. Hamulec bezpieczeństwa to urządzenie znajdujące się w przedziale pasażerskim uruchamiane przez pasażera, które przerywa rozruch i włącza hamulce szynowe i szczękowe. Dźwignia tego hamulca powinna być zaplombowana.
4. Warunki techniczne dotyczące sprawności hamulców określone są w "rozporządzeniu ministra transportu i gospodarki morskiej z dnia 17 września 1999r. w sprawie warunków technicznych tramwajów i trolejbusów i zakresu ich niezbędnego wyposażenia".
5. Hamulce elektrodynamiczne i szczękowe należy sprawdzać podczas jazdy wagonu (bez pasażerów) po pierwszym rozruchu.
6. Hamulce szynowe posiadają dwa obwody zasilania: podstawowy i rezerwowy sprawdza się je podczas postoju wagonu przed wyjazdem z zajezdni.
6.1. Sprawdzanie hamulców szynowych zasilanych z obwodu podstawowego jest następujące:
a) w 102N należy:
- włączyć przetwornicę,
- przy wciśniętym pedale czuwaka przestawić nawrotnik na pozycję jazdy w przód
lub w tył,
- zwolnić pedał czuwaka.
Wszystkie hamulce szynowe powinny opaść na szyny (dzwoni dzwonek wewnętrzny).
b) w 105N i pochodnych należy:
- włączyć przetwornicę,
- przestawić nawrotnik na pozycję jazdy w przód lub w tył,
- przy wciśniętym pedale czuwaka załączyć łącznik jazdy (stacyjka),
- zwolnić pedał czuwaka.
Wszystkie hamulce szynowe powinny opaść na szyny (dzwoni dzwonek wewnętrzny).
6.2. Sprawdzanie hamulców szynowych zasilanych z obwodu rezerwowego jest następujące:
a) w 102N należy:
- włączyć przetwornicę,
- wyłączyć na czas próby automatyczny wyłącznik rozrządu AWR,
- przy wciśniętym pedale czuwaka przestawić nawrotnik na jazdę,
- zwolnić pedał czuwaka.
Efekt uruchomienia hamulców szynowych - jak wyżej.
b) w 105N i pochodnych należy:
- przy wyłączonej przetwornicy, nawrotniku ustawionym w położeniu jazdy, wciśniętym
pedale czuwaka włączyć łącznik jazdy (stacyjkę),
- zwolnić pedał czuwaka.
Zadziałanie hamulców w tym przypadku sygnalizowane jest dzwonkiem zewnętrznym.
UWAGA: Obwód rezerwowy zasilania hamulców szynowych w pociągach składających się z wagonów 102N uruchamia się tylko w wagonie pierwszym, natomiast w pociągach wielowagonowych 105N i pochodnych uruchamia się we wszystkich wagonach.