Część II. Przepisy szczegółowe dla motorniczych.
VI. HOLOWANIE, CZYLI CIĄGNIĘCIE LUB PCHANIE POCIĄGÓW TRAMWAJOWYCH I ZJAZDY AWARYJNE.
1. Po stwierdzeniu uszkodzeń technicznych pociągu wymagających jego holowania lub zjazdu awaryjnego bez pasażerów przed przystąpieniem do wykonania czynności holujących lub zjazdu należy w sposób taktowny spowodować opuszczenie wagonów przez pasażerów.
2. Postępowanie w przypadku uszkodzenia obwodu głównego w wagonie pojedynczym:
a) Jeżeli podczas rozruchu wyłącza się stycznik liniowy to należy:
- w wagonie typu 102N przełączyć PGS, a w wagonie typu 105N lub pochodnych przełączyć
ŁGM na jedną z grup silników,
- dokonać próby rozruchu i jeżeli rozruch zostanie ponownie przerwany, należy
przełączyć wyżej wymienione przełączniki na drugą z grup silników,
- ponowić próbę rozruchu.
Jeżeli rozruch jedną grupą silników jest możliwy należy zjechać awaryjnie (bez
pasażerów) do zajezdni (pamiętać o braku hamowania elektrodynamicznego). W przeciwnym
razie tramwaj, należy sholować.
UWAGA: Uszkodzenia powodujące wyłączenie rozruchu tramwaju lub pociągu wielowagonowego mogą również powodować wyłączenia napięcia w sieci trakcyjnej.
b) Jeżeli w wagonach typu 105N i pochodnych uszkodzony jest obwód wybiegowy, co objawia się łagodnym hamowaniem wagonu po zwolnieniu pedału rozruchu, to należy przełączyć ŁGM na jedną grupę silników i zjechać awaryjnie (bez pasażerów) do zajezdni.
3. Postępowanie w przypadku uszkodzenia obwodu głównego w jednym z wagonów pociągu.
3.1. Objawy uszkodzeń:
- podczas rozruchu wyłącza się stycznik liniowy wagonu uszkodzonego,
- w wagonach 102N i 105N występuje osłabienie rozruchu i hamowania elektrodynamicznego
(pracuje tylko jeden z wagonów),
- w wagonach 105Na przerwany zostaje rozruch całego pociągu,
- rozruch i hamowanie elektrodynamiczne może nie być płynne - występują szarpnięcia,
- zanika hamowanie elektrodynamiczne w wagonie uszkodzonym, w wagonach 105N
i pochodnych włączają się samoczynnie hamulce szczękowe w zamian hamowania elektrodynamicznego,
co jest sygnalizowane lampką w pulpicie, która zapala się po włączeniu tych
hamulców,
- zanika wybieg - pociąg przyhamowuje po zwolnieniu pedału jazdy.
3.2. Należy w wagonie uszkodzonym wykonać kolejno następujące czynności:
- wyłączyć odbiorniki na napięcie 600 V,
- opuścić odbierak prądu (jeżeli w składzie wagonów eksploatowany jest tylko
jeden odbierak to należy go opuścić niezależnie od tego w którym wagonie nastąpiło
uszkodzenie),
- odłączyć odłącznik liniowy,
- przełączyć w wagonie typu 102N przełącznik PGS, a wagonie typu 105N lub pochodnym
łącznik ŁGM na jedną grupę silników,
- podnieść odbierak prądu, włączyć odbiorniki na napięcie 600V,
- zjechać do zajezdni bez pasażerów z zachowaniem szczególnej ostrożności.
UWAGA: W uszkodzonym wagonie występuje brak hamowania elektrodynamicznego.
4. Holowanie wagonu doczepnego przez wagon pierwszy ze składu pociągu.
Ma to miejsce w następujących przypadkach uszkodzenia wagonu doczepnego:
- uszkodzenia odbieraka prądu (jeżeli odbierak ten jest eksploatowany),
- uszkodzenia przetwornicy,
- uszkodzenia obwodów sterowania (brak jazdy wagonu doczepnego nie spowodowany
przyczyną określoną w pkt.3),
- uszkodzenia obwodów zasilania napięcia pokładowego (nieprawidłowe wartości
napięć),
- uszkodzenia mechanicznego wózków (pod nadzorem pogotowia technicznego),
- pożaru wagonu, uszkodzenia po wypadku (kolizji), po wykolejeniu.
4.1. W wagonach 102N należy kolejno wykonać następujące czynności w wagonie doczepnym: wyłączyć przetwornice, ogrzewanie i oświetlenie wewnętrzne, opuścić odbierak prądu, wyłączyć AWR i AWS, przełączyć PGS na jedną grupę silników, ustawić dźwignie luzowników na pozycję dolną. W wagonie pierwszym: przełączyć przełącznik sterowania ukrotnionego PS na pozycję "0" (zero) czyli tak jak dojazdy wagonem pojedynczym.
4.2. W wagonach 105N i pochodnych należy kolejno wykonać następujące czynności w wagonie doczepnym: wyłączyć przetwornicę i ogrzewanie, opuścić odbierak prądu, wyłączyć WN1 i WN2, przełączyć ŁGM na jedną grupę silników, ustawić dźwignie luzowników na pozycję dolną. W wagonie pierwszym: przełączyć łącznik sterowania ukrotnionego ŁS na pozycję "0" czyli tak jak do jazdy wagonem pojedynczym.
5. Uszkodzenie odbieraka prądu.
5.1. W przypadkach uszkodzenia odbieraka motorniczy powinien złożyć go za pomocą linki i dokonać oględzin w celu stwierdzenia, czy uszkodzony odbierak nie zagraża przypadkowemu zetknięciu się z siecią trakcyjną podczas zjazdu lub holowania do zajezdni. Jeżeli takie niebezpieczeństwo istnieje lub złożenie odbieraka przy pomocy linki jest niemożliwe należy bezwzględnie wezwać pogotowie górnej sieci.
5.2. W przypadku pociągów posiadających połączenie odbieraków przewodem
wysokiego napięcia należy:
- używać odbieraka wagonu pierwszego (nie wolno eksploatować obydwu odbieraków
jednocześnie),
- używać odbieraka wozu doczepnego tylko w sytuacjach uszkodzenia odbieraka
wagonu pierwszego.
W przypadku uszkodzenia odbieraka wagonu pierwszego należy go złożyć, przy czym
nie może on zagrozić zetknięciem się z siecią trakcyjną lub konstrukcją wagonu
podczas zjazdu do zajezdni. Jeżeli takie zagrożenie istnieje należy wezwać pogotowie
górnej sieci.
6. Holowanie pociągów.
6.1. Holowanie pociągów odbywa się w przypadku uszkodzenia w wagonie
sterującym (wagonie pojedynczym lub pierwszym w składzie):
- odbieraka prądu (za wyjątkiem możliwości jazdy na pantografie wagonu doczepnego
- patrz pkt.5.2)
- przetwornicy,
- układu sterowania w sposób uniemożliwiający przeprowadzenie rozruchu,
- zaniku lub zmniejszenia napięcia pokładowego poniżej zakresów określonych
w pkt.I.2 części II,
- innych uszkodzeń uniemożliwiających jazdę.
6.2. Czynności związane z holowaniem pociągu:
6.2.1. W wagonach typu 102N należy kolejno w całym składzie:
- wyłączyć przetwornice, ogrzewanie i oświetlenie wewnętrzne,
- przestawić nawrotnik w położenie "0",
- opuścić odbierak prądu,
- wyłączyć wyłączniki automatyczne AWR i AWS umieszczone w szafce na przednim
pomoście,
- przełączyć przełącznik grup silników PGS na jedna grupę silników,
- połączyć pociąg holujący z holowanym za pomocą sprzęgów,
- dźwignie luzowników przestawić w położenie dolne (odhamowane),
- w pociągu holowanym i holującym włączyć światła mijania,
- gdy pociąg uszkodzony jest ciągnięty należy w tym pociągu wcisnąć czuwak i
ustawić nawrotnik w kierunku jazdy.
- gdy pociąg uszkodzony jest pchany nawrotnik pozostaje w pozycji "0",
a motorniczy znajduje się na przednim pomoście dając sygnały do jazdy motorniczemu
pociągu pchającego (ustawienie nawrotnika w kierunku jazdy umożliwia w sytuacjach
awaryjnych włączenie hamulców szynowych).
6.2.2. W wagonach typu 105N i pochodnych należy kolejno w całym składzie:
- wyłączyć przetwornice i ogrzewanie,
- przestawić nawrotnik w położenie "0",
- opuścić odbierak prądu,
- wyłączyć wyłączniki nadmiarowe WN1 i WN2 umieszczone w szafce za stanowiskiem
motorniczego rozpoczynając od wagonu doczepnego,
- przełączyć łącznik grup silników ŁGM na jedna grupę silników,
- połączyć sprzęgami pociąg holujący z holowanym,
- dźwignie luzowników przestawić w położenie dolne (odhamowane),
- włączyć światła mijania w pociągu holowanym i holującym,
- gdy pociąg uszkodzony jest ciągnięty należy w tym pociągu wcisnąć czuwak i
ustawić nawrotnik w kierunku jazdy,
- gdy pociąg uszkodzony jest pchany nawrotnik pozostaje w pozycji "0",
a motorniczy znajduje się na przednim pomoście dając sygnały do jazdy motorniczemu
pociągu pchającego (ustawienie nawrotnika w kierunku jazdy umożliwia w sytuacjach
awaryjnych włączenie hamulców szynowych).
UWAGA 1: Podczas holowania zabrania się wyłączania odłącznika baterii
akumulatorów za wyjątkiem uszkodzeń samej baterii lub rozległych uszkodzeń obwodów
elektrycznych tramwaju (np. po wypadku, pożarze itp.).
UWAGA 2: Nie przestrzeganie podanych wyżej zasad postępowania podczas
holowania spowoduje uszkodzenie elementów obwodu głównego - szczególnie rozrusznika.
7. Obsługa zwrotnicy z napędem elektrycznym podczas holowania i zjazdów
awaryjnych.
Napęd elektryczny zwrotnicy jest sterowany odbierakiem prądu pociągu holującego,
zatem przy pchaniu wagonów zdefektowanych występuje zagrożenie przełożenia zwrotnicy
pod kołami wagonów. Jest to możliwe szczególnie w przypadku, gdy długość pchanego
pociągu jest większa niż odległość sanek kontaktowych od iglicy zwrotnicy. Należy
wtedy przestawić zwrotnicę ręcznie, zaklinować ją i pamiętać o przejeździe czynnego
odbieraka pod sankami kontaktowymi techniką zgodną z wybranym kierunkiem jazdy.
Obsługa pchanego pociągu powinna kontrolować stan położenia zwrotnicy.
8. W razie konieczności holowania pociągu 3-wagonowego czynności przygotowania wagonów do holowania są identyczne jak przy pociągach 2-wagonowych.
9. Po doprowadzeniu pociągu do miejsca zjazdu przed rozłączeniem wagonów należy przestawić dźwignie luzowników w położenie górne.
10. W czasie prowadzenia pociągu 2-wagonowego typu 105N i pochodnych
w przypadku, gdy jeden z wagonów jest uszkodzony, należy pamiętać:
- rozrusznik wagonu czynnego narażony jest na przeciążenie i nieumiejętne prowadzenie
pociągu spowoduje jego uszkodzenie, w celu uniknięcia powyższego należy w wagonie
czynnym stosować rozruch maksymalny (o ile pozwalają na to warunki ruchu drogowego
i stan szyn) trwający jednorazowo nie dłużej niż 5-7 sekund, następnie przez
taki sam okres czasu należy stosować jazdę z wybiegiem, potrzebną do ochłodzenia
rozrusznika,
- przy tego rodzaju sprowadzaniu wagonów prędkość nie może przekraczać 20 km/h
(na spadkach 10 km/h), ponieważ w wagonie uszkodzonym brak jest hamowania elektrodynamicznego,
a więc droga hamowania takiego pociągu powiększy się prawie dwukrotnie,
- taka sama technika jazdy obowiązuje podczas holowania jednego pociągu przez
inny pociąg.
11. O przypadku odstawienia wagonu uszkodzonego na tor odstawczy należy powiadomić dyspozytora ruchu macierzystego zakładu podając miejsce i czas odstawienia pociągu oraz rodzaj uszkodzenia.